Tình huống: Ông A và bà B chung sống với nhau như vợ chồng được 02 năm nhưng không đăng ký kết hôn. Cả hai đều không có con chung. Nay ông A chết thì bà B có được hưởng thừa kế mà ông A để lại không?

Trả lời:

Sẽ có 2 trường hợp:

1. Ông A có để lại di chúc:

Trong trường hợp này, di sản thừa kế sẽ được chia theo di chúc. Nếu trong nội dung di chúc có chia cho bà B thì bà B sẽ được hưởng thừa kế của ông A. Còn nếu trong nội dung di chúc không chia cho bà B thì bà B sẽ không được hưởng thừa kế của ông A vì bà B không phải là vợ hợp pháp của ông A nên không thuộc hàng thừa kế thứ nhất để được có quyền hưởng di sản của người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc.

2. Ông A không để lại di chúc:

Theo Khoản 1 Điều 14 Luật hôn nhân gia đình 2014: “Nam, nữ có đủ điều kiện kết hôn theo quy định của Luật này chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn thì không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ giữa vợ và chồng”. Có thể thấy, giữa ông A và bà B không phát sinh quyền, nghĩa vụ vợ và chồng.

Ngoài ra, theo Khoản 1 Điều 16 Luật hôn nhân gia đình 2014: “Quan hệ tài sản, nghĩa vụ và hợp đồng của nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn được giải quyết theo thỏa thuận giữa các bên; trong trường hợp không có thỏa thuận thì giải quyết theo quy định của Bộ luật dân sự và các quy định khác của pháp luật có liên quan”. Như vậy, việc chia di sản thừa kế này sẽ được giải quyết theo thoả thuận các bên. Nếu không có thoả thuận thì sẽ được giải quyết theo Bộ luật dân sự và các quy định khác của pháp luật có liên quan.

Vì ông A chết nhưng không để lại di chúc nên di sản thừa kế của ông A sẽ được chia theo pháp luật. Cụ thể theo Khoản 1 Điều 651 Bộ luật dân sự 2015:

“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại”.

Như vậy, vì ông A và bà B không phát sinh quyền và nghĩa vụ vợ chồng do không đăng ký kết hôn nên bà B không thuộc diện được hưởng thừa kế theo quy định pháp luật.

Tuy nhiên, lưu ý rằng, khi chia di sản thừa kế của ông A thì phải xem xét công sức đóng góp của bà B trong việc tạo lập, quản lý, sửa chữa di sản để có được tỷ lệ và giá trị chia di sản cho phù hợp.

TRIỂN LUẬT LAW.