Người chưa thành niên có được từ chối nhận di sản thừa kế?

Tình huống: Vợ chồng tôi đều không còn cha mẹ, có với nhau 4 đứa con, trong đó người con út 13 tuổi và 3 người con còn lại đều đã thành niên. Vợ tôi mất không để lại di chúc, tôi muốn đứng tên trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của 2 vợ chồng nên tôi đưa các con lên Phòng công chứng để làm Văn bản chia di sản thừa kế thì bị Phòng công chứng từ chối với lý do có con chưa thành niên, nếu cùng ký Văn bản thỏa thuận phân chia di sản thì sẽ vi phạm khoản 5 điều 141 Bộ luật Dân sự. Vậy, bạn tôi phải làm gì để được nhận di sản thừa kế? Xin cảm ơn

Trả lời:

Căn cứ theo Điều 651 Bộ luật dân sự 2015 quy định về người thừa kế theo pháp luật:

1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

Vì vợ của bạn mất không để lại di chúc nên di sản thừa kế của chị sẽ được chia theo quy định của pháp luật. Những người ở hàng thừa kế thứ nhất theo quy định trên bao gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết.

Trong trường hợp của bạn, do bố mẹ vợ đều đã chết nên những người được hưởng di sản thừa kế theo hàng thừa kế thứ nhất sẽ bao gồm: chồng và 4 người con. Mỗi người sẽ được hưởng một phần bằng nhau trong di sản thừa kế. Trong trường hợp 4 người con đồng ý từ chối nhận di sản là quyền sử dụng đất thì bố được nhận toàn bộ di sản thừa kế và được đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Tuy nhiên, người con út mới được 13 tuổi - là người chưa thành niên, do đó bố sẽ là giám hộ đương nhiên và là đại diện theo pháp luật của cháu.

Ngoài ra, theo quy định tại Điều 141 Luật Dân sự 2015 quy định về phạm vi đại diện như sau:

1. Người đại diện chỉ được xác lập, thực hiện giao dịch dân sự trong phạm vi đại diện theo căn cứ sau đây:

a) Quyết định của cơ quan có thẩm quyền;

b) Điều lệ của pháp nhân;

c) Nội dung ủy quyền;

d) Quy định khác của pháp luật.

2. Trường hợp không xác định được cụ thể phạm vi đại diện theo quy định tại khoản 1 Điều này thì người đại diện theo pháp luật có quyền xác lập, thực hiện mọi giao dịch dân sự vì lợi ích của người được đại diện, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

3. Một cá nhân, pháp nhân có thể đại diện cho nhiều cá nhân hoặc pháp nhân khác nhau nhưng không được nhân danh người được đại diện để xác lập, thực hiện giao dịch dân sự với chính mình hoặc với bên thứ ba mà mình cũng là người đại diện của người đó, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

4. Người đại diện phải thông báo cho bên giao dịch biết về phạm vi đại diện của mình.

Người bố - người đại diện theo pháp luật của cháu - có quyền xác lập, thực hiện mọi giao dịch dân sự vì lợi ích của người được đại diện. Người bố - người đại diện theo pháp luật - không được xác lập, thực hiện các giao dịch dân sự với chính mình hoặc với người thứ ba mà mình cũng là người đại diện của người đó, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

-> Do đó, trong trường hợp này, bạn không thể đứng ra là người đại diện theo pháp luật của con bạn để từ chối nhận di sản thừa kế cho con vì: việc từ chối nhận di sản là giao dịch liên quan trực tiếp đến bạn. Mặt khác, giao dịch này không phục vụ lợi ích của cháu.

Trong trường hợp này, bạn vẫn có thể thực hiện làm thủ tục khai nhận di sản thừa kế. Ba người con đã thành niên có thể lập một văn bản từ chối nhận di sản thừa kế và đồng ý cho bố đứng tên trên quyền sử dụng đất. Đối với phần di sản thừa kế mà người con út được nhận thì do cháu chưa thành niên nên cháu không thể tự mình hoặc thông qua bạn để từ chối nhận di sản của mẹ. Tuy nhiên, bạn vẫn là người đứng ra quản lý, sử dụng vì mục đích của con và phải đợi đến khi con út đủ 18 tuổi thì cháu có thể làm một văn bản tặng cho phần di sản thừa kế của mình cho bố.

 TRIỂN LUẬT LAW.